De naam geest in zowel Oegstgeest, Poelgeest als Endegeest verwijst naar de bewoning en landbouwactiviteiten op de hooggelegen duinzandgronden. In 870 komt Oegstgeest voor het eerst voor als “Osgeresgeest”. De oorspronkelijke betekenis luidt ‘akker op geestgrond, die toebehoort aan Osger’. Oegstgeest ligt in het binnenduinlandschap, op de overgang naar het rivierengebied en laagveengebied. De oudste bewoning op de hooggelegen strandwal dateert uit de ijzertijd. In de Romeinse tijd lag het gebied aan de rijksgrens (limes). In de loop der tijd zijn de ambachten Endegeest, Kerkwerve en Poelgeest samengevoegd met het ambacht Oegstgeest.

Tot het begin van de 20^e eeuw bestond Oegstgeest uit verschillende losse kernen met daartussen verspreid liggende huizen en boerderijen. In de periode daarna werden de tussenliggende gebieden bebouwd. Tussen 1980 en 2018 grote uitbreidingen gerealiseerd. In 2006 is begonnen met de bouw van de wijk Nieuw-Rhijngeest tussen Oegstgeest en de Oude Rijn.

De drie afbeeldingen tonen een 3D-doorsnede van stad en omgeving:

1. de topografische kaart van de huidige situatie, voor de herkenbaarheid.
2. de kaart rond 1900, met de bebouwing, waterlopen en bodem aan de oppervlakte en de lagen in de ondergrond tot 30 meter diepte. De ‘gehechte stad’ heeft een logische plek in het natuurlijke systeem.
3. de kaart van 2018, met daarin de aanhechtingen van de stad tot 1980, waarbij de logische relatie met het natuurlijke systeem meer en meer wordt losgelaten, en de ‘onthechte stadsuitbreidingen’ tot 2018, waarbij er nauwelijks meer sprake is van een logische relatie met het natuurlijke systeem.