Breda
Breda is gebouwd op de overgang van het dekzandgebied naar een zeekleilandschap. De oorsprong van de bewoning ligt bij Princenhage in het zuidwesten van de huidige stad. De Heren van Breda vestigden zich daar in de 12e eeuw met een kasteel op de Burgst. In 1198 bouwden zij een nieuw kasteel op de plek waar de Mark (Breede Aa) en de Aa of Weerijs samenvloeien en waar een haven werd aangelegd. De waterlopen werden onderdeel van de kasteelgracht. De nederzetting bij de haven groeide uit tot een marktplaats met stadsrecht en werd een bloeiend handelscentrum.
Door de sloop van een aantal oude vestingwerken in de 19e eeuw ontstond ruimte om een spoorlijn aan te leggen met een station ten noorden van de stad. Na de Tweede Wereldoorlog zijn grote delen van het omliggende gebied bebouwd. Vanaf de eeuwwisseling zijn grote uitbreidingen aan de westkant van de stad gerealiseerd in voormalig landbouwgebied.
De drie afbeeldingen tonen een 3D-doorsnede van stad en omgeving:
- de topografische kaart van de huidige situatie, voor de herkenbaarheid.
- de kaart rond 1900, met de bebouwing, waterlopen en bodem aan de oppervlakte en de lagen in de ondergrond tot 30 meter diepte. De ‘gehechte stad’ heeft een logische plek in het natuurlijke systeem.
- de kaart van 2018, met daarin de aanhechtingen van de stad tot 1980, waarbij de logische relatie met het natuurlijke systeem meer en meer wordt losgelaten, en de ‘onthechte stadsuitbreidingen’ tot 2018, waarbij er nauwelijks meer sprake is van een logische relatie met het natuurlijke systeem.