Gebiedsgeneses
Zoals een stadsgenese het ontstaan en de bewoningsgeschiedenis van een stad beschrijft, kan met een gebiedsgenese de ontwikkeling van een gebied in relatie tot het natuurlijke systeem worden beschreven. Hieronder is een voorbeeld van een gebiedsgenese voor Ermelo, Harderwijk en Zeewolde gegeven.
Gebiedsgenese Ermelo Harderwijk en Zeewolde
De gemeenten van de EHZ-regio (Ermelo, Harderwijk en Zeewolde) willen op termijn samen een omgevingsvisie maken. Als voorbereiding daarop gaan ze aan de slag met een regionale strategische gebiedsvisie. Men wil het natuurlijke systeem van ondergrond, bodem en water hierin een leidende rol geven. Het was zoeken naar de manier waarop dat systeem in elkaar zit, en wat je daar vervolgens mee kan. Met bijdragen van de Erfgoeddeal en Provincie Gelderland heeft de werkgroep ‘Gebiedsgenese EHZ’ de genese van de regio Ermelo, Harderwijk en Zeewolde beschreven, ofwel de wording van de regio. Waardoor ziet het gebied eruit zoals het is? Welke landschapskenmerken waren in het verleden bepalend voor maatschappelijke functies? Hoe hebben bewoners het landschap in de loop der eeuwen aangepast? De beschrijving van de gebiedsgenese en de 3D-visualisaties daarbij geven een beeld van het natuurlijke systeem en de wisselwerking met ruimtelijke ontwikkelingen. De gebiedsgenese vat veel informatie en kaarten samen, waardoor ‘het verhaal van de omgeving’ goed is over te brengen en inzicht geeft.
De gebiedsgenese is ook een onderlegger om het strategische erfgoed van de regio in kaart te brengen. De ruimtelijke en maatschappelijke ontwikkelingen van de regio zijn beschreven in 9 perioden, van de periode ‘jagers en verzamelaars’ via de middeleeuwen tot het heden. Dat was een interessante exercitie! Zowel in de ondergrond als in de ruimtelijke aanpassingen en ontwikkelingen bleek een grote en elkaar beïnvloedende dynamiek.
De gebiedsgenese leert over samenhangen in deze rijke geschiedenis en dat de gemeenten meer gemeenschappelijk hadden dan gedacht. Met de gebiedsgenese kunnen cultuurhistorie en het natuurlijke systeem in hun logische samenhang richting geven aan planning en afstemming van de maatschappelijke opgaven van de toekomst, zoals verstedelijking, energie, natuur en klimaat.
VONDST
De gebiedsgenese voor de EHZ-regio is gemaakt als VONDST project voor Provincie Gelderland. VONDST staat voor: Verleden als ONDerlegger voor een Systeemgericht Toekomstperspectief. Het VONDST-project is een van de projecten uit de Erfgoeddeal.